Page 10 - Play v1.0 gujarati class 7
P. 10
‚tÏÞk …ØrŒ™k [kh «fkh ™e[u {wsƒ Au:
1. Ëþktfe ‚tÏÞk …ØrŒ 3. yüktfe ‚tÏÞk …ØrŒ
2. rîytfe ‚tÏÞk …ØrŒ 4. ‚ku¤ytfe ‚tÏÞk …ØrŒ
‚k{kLÞ heŒu Ëþktfe ‚tÏÞk …ØrŒ™ku W…Þku„ fhðk{kt ykðu Au. òufu, fBÃÞqxh rîytfe ‚tÏÞk …ØrŒ™ku W…Þku„ fhu Au.
fBÃÞqxh{kt yüktfe y™u ‚ku¤ytfe ‚tÏÞk …ØrŒ™ku …ý W…Þku„ fhðk{kt ykðu Au.
Ëþktfe ‚tÏÞk …ØrŒ (Decimal Number System)
Ëþktfe ‚tÏÞk …ØrŒ ‚tÏÞk™wt ‚q[™ fhðk {kxu™e «{ký¼qŒ ‚tÏÞk …ØrŒ Au. Œu 0 Úke 9 yu{ Ë‚ ytfkuLke ƒ™u÷e Au. Ëþktfe
‚tÏÞk …ØrŒ{kt fkuE…ý ‚tÏÞk hsq fhðk {kxu yk s Ë‚ ytfku™ku W…Þku„ fhðk{kt ykðu Au. {kxu, Ëþktfe ‚tÏÞk …ØrŒ™ku
ykÄkh 10 Au. Ëþktfe ‚tÏÞk …ØrŒ ‚kiÚke ðÄw W…Þku„{kt ÷uðk{kt ykðŒe ‚tÏÞk …ØrŒ Au. Ëhuf ytf îkhk hsq fhðk{kt ykðŒe
®f{Œ™ku ykÄkh Œu™k ¼khktf y™u MÚkk™ktf …h hnu÷ku Au.
Ëþktþ r[ö™e zkƒe ƒksw™k «Úk{ ytf™wt MÚkk™ 0 Au. Ëþktþ r[ö™e zkƒe ƒksw™k rîŒeÞ ytf™wt MÚkk™ 1 Au. yks heŒu Ëþktþ
r[ö™e s{ýe ƒksw™k «Úk{ ytf™wt MÚkk™ -1 Au. Ëþktþ r[ö™e s{ýe ƒksw™k rîŒeÞ ytf™wt MÚkk™ -2 Au. yk heŒu yLÞ
ytfku™k MÚkk™ …ý r™ÄkorhŒ fhðk{kt ykðu Au.
‚tÏÞk™e ®f{Œ ™¬e fhðk {kxu ytf™u Œu™k MÚkk™™k ¼khktf ‚kÚku „wýe™u …rhýk{™ku ‚hðk¤ku fhðk{kt ykðu Au. yk …ØrŒ™u
rðMŒhý …ØrŒ fnu Au. ‚tÏÞk™e ‚kiÚke s{ýe ƒksw ykðu÷k ytf™ku ¼khktf ‚kiÚke ykuAku nkuÞ Au. yk ytf™u ÷½w¥k{ ‚q[f ytf
(r÷Mx r‚ø™erVfLx rzrsx-LSD) fnu Au. ‚tÏÞk™e ‚kiÚke zkƒe ƒksw ykðu÷k ytf™ku ¼khktf ‚kiÚke ðÄw Au. yk ytf™u „wY¥k{
‚q[f ytf ({kuMx r‚ø™erVfLx rzrsx-MSD) fnu Au. 724 ‚tÏÞk{kt 7 yu „wY¥k{ ‚q[f ytf Au y™u 4 yu ÷½w¥k{ ‚q[f ytf
Au. ™e[u™k fkuüf{kt Ëþktfe ‚tÏÞk (724) ™k ytfku™e MÚkk™®f{Œ Ëþkoððk{kt ykðe Au.
10
þŒf Ëþf yuf{
¼khktf 10 2 10 1 10 0
Ëhuf ytf™e {q¤ ®f{Œ 7 × 10 2 2 × 10 1 4 × 10 0
…rhýk{ 700 20 4
rîytfe ‚tÏÞk …ØrŒ (Binary Number System)
rîytfe þçË ‘rî` – yux÷u fu ‘ƒu` þçË …hÚke ƒ™kÔÞku Au. yk…ýu ‘rî[¢e` (ƒu …izk){kt fu rîˤ þçË{kt …ý ‘rî` þçË òuE
þfeyu Aeyu. rîytfe ‚tÏÞk™ku ykÄkh 2 Au.
ykðku òýeÞu
0 fu 1 suðk yuf rîytfe ytf™u ‘ƒex` fnu Au. WËknhý Œhefu, 11010{kt …kt[ ƒex ykðu÷k Au. ƒex þçË ƒkÞ™he
rzrsx þçË …hÚke ƒ™kððk{kt ykÔÞku Au.
fBÃÞqxh yu xÙkLÍeMxh, Mðe[ y™u yLÞ ½xfkuÚke ƒ™u Au. yk Œ{k{ rðòýwt ½xfku …hM…h ƒu rðrþü ÂMÚkrŒ{kt nkuÞ
Au : [k÷w (yku™) yÚkðk ƒtÄ (ykuV). ƒu rîytfe ytfku yk ÂMÚkrŒ hsq fhu Au. fBÃÞqxh™u yk…ðk{kt ykðŒe Œ{k{
‚q[™k™u 0 y™u 1{kt Y…ktŒrhŒ fhðk{kt ykðu Au suÚke fBÃÞqxh ‚{S™u Œu™ku y{÷ fhe þfu. ykÚke rîytfe ¼k»kk™u
Þtºk ¼k»kk fnuðk{kt ykðu Au.
rîytfe ‚tÏÞk {kºk 0 y™u 1Úke ƒ™u Au. 110100 rîytfe ‚tÏÞk™wt WËknhý Au. rîytfe{kt 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 fu 9 ytfku
nkuŒk ™Úke!
8 Play (Ver. 1.0)–VII

